AI als teamlid? Lessen uit een experiment

Kunstmatige intelligentie (AI) wordt vaak gepresenteerd als dé motor achter de toekomst van werk. Maar wat gebeurt er als we AI niet alleen gebruiken als hulpmiddel, maar behandelen als een volwaardig teamlid?

In het artikel The Cybernetic Teammate bespreekt Ethan Mollick een interessant experiment, uitgevoerd in samenwerking met onderzoekers van Wharton en Procter & Gamble (P&G). De studie onderzoekt hoe generatieve AI (specifiek GPT-4) invloed heeft op samenwerking en prestaties in teamverband.

Hoewel de resultaten van het onderzoek op het eerste gezicht veelbelovend lijken, is enige terughoudendheid op zijn plaats. De studie is gebaseerd op een gecontroleerd experiment met een beperkte groep deelnemers in één organisatiecontext. Dat maakt het een waardevolle eerste stap, maar nog geen brede conclusie over hoe AI organisaties fundamenteel verandert.

Het experiment in vogelvlucht

In het onderzoek werden P&G-medewerkers verdeeld over vier condities:

1. Individuen zonder AI

2. Teams zonder AI

3. Individuen met AI

4. Teams met AI

Elke deelnemer of groep kreeg een complexe taak, waarbij zowel technische als commerciële belangen een rol speelden. Doel was om een gebalanceerd en doordacht voorstel te ontwikkelen. In de varianten met AI werkten de deelnemers met GPT-4, geïntegreerd in hun workflow als een soort virtuele teamgenoot.

Nu al intrigerende bevindingen

De uitkomsten van dit experimentele onderzoek zijn zeker intrigerend en een mooi begin van breder onderzoek naar de effecten van AI-gebruik in professionele organisaties.

1. Verbeterde prestaties bij AI-gebruik

In dit specifieke experiment presteerden zowel individuen als teams beter wanneer zij AI gebruikten. De best presterende groep bestond uit teams die AI inzetten. Zij scoorden gemiddeld 0,39 standaarddeviatie hoger dan de controlelijn. Ook individuen met AI scoorden aanzienlijk beter dan zonder.

Toch is het belangrijk om hierbij in gedachten te houden dat het om een simulatie ging, waarbij prestaties werden beoordeeld door een jury van experts. Hoe dit zich vertaalt naar alledaagse werksituaties in andere sectoren of teamstructuren, blijft vooralsnog onzeker.

2. Vervaging van expertise-grenzen

Een opvallend resultaat was dat deelnemers, ongeacht hun achtergrond (technisch of commercieel), met behulp van AI tot meer gebalanceerde oplossingen kwamen. AI leek bij te dragen aan het overbruggen van functionele grenzen tussen disciplines. Zelfs nog meer dan bij teams die geen AI gebruikten.

De onderzoekers suggereren dat AI hiermee kan helpen bij multidisciplinair denken — maar ook dit vraagt om vervolgonderzoek. De vraag blijft of AI op langere termijn daadwerkelijk diepgaande domeinkennis kan vervangen of aanvullen.

3. Positieve emotionele impact

Deelnemers gaven aan zich energieker, meer betrokken en minder gefrustreerd te voelen bij het gebruik van AI. Dat kan erop wijzen dat AI een rol speelt in het verminderen van mentale belasting bij complexe taken.

Maar ook hier is context belangrijk. Werken met AI in een gecontroleerd experiment is iets anders dan in een drukke werkweek vol e-mails, meetings en deadlines. Of dit soort positieve ervaringen standhouden in de praktijk, is nog onbekend.

Beperkingen van het onderzoek

Hoewel het onderzoek interessante inzichten oplevert, is het goed om de beperkingen te benoemen:

• Kleine, specifieke doelgroep: De deelnemers waren allen medewerkers van P&G, een organisatie met een bepaalde bedrijfscultuur en hoge mate van professionaliteit. De resultaten zijn dus niet zomaar overdraagbaar naar andere sectoren of functieniveaus.

• Simulatie, geen real-life werkdruk: De opdrachten werden uitgevoerd in een experimentele setting, zonder de complexiteit en dynamiek van echte projecten, klantvragen of interne processen.

• Beoordeling door derden: De prestaties werden beoordeeld door externe experts, wat nuttig is, maar ook vatbaar voor subjectiviteit.

Deze beperkingen doen niets af aan de waarde van het onderzoek als verkennende studie, maar maken het belangrijk om voorzichtig te zijn met grote conclusies.

Voorzichtig optimisme: kansen én vragen

De studie laat zien dat AI op korte termijn een positieve rol kan spelen bij het ondersteunen van samenwerking en het verbeteren van output in specifieke contexten. AI lijkt in staat om medewerkers te helpen verder te kijken dan hun eigen expertisegebied, en kan bijdragen aan het formuleren van evenwichtige voorstellen.

Toch roept het onderzoek ook vragen op:

• Wat betekent het voor de verdeling van verantwoordelijkheid als AI als teamlid optreedt?

• Hoe beïnvloedt AI langdurige samenwerking, vertrouwen en besluitvorming binnen echte teams?

• Welke vaardigheden hebben werknemers nodig om effectief met AI te werken?

Dit zijn vragen waar organisaties mee aan de slag moeten — liefst op kleine schaal, met ruimte voor leren en reflectie.

AI: slimme assistent of volwaardig teamlid?

Het idee van een “cybernetische teamgenoot” is intrigerend, en dit onderzoek vormt een waardevolle eerste verkenning. Maar het is belangrijk om AI niet te overschatten. We bevinden ons nog in een fase waarin experimenten, kritische evaluatie en voorzichtig implementeren cruciaal zijn.

AI heeft potentie als versterking van samenwerking en besluitvorming, maar het is nog te vroeg om te spreken van een fundamentele omslag in hoe teams functioneren. Voorlopig is AI misschien beter te beschouwen als een slimme assistent dan als een volwaardig teamlid.

De komende jaren zullen bepalend zijn: kunnen organisaties op een verstandige manier experimenteren met AI in teams? En lukt het om niet alleen op technologie te focussen, maar ook op de menselijke kant van samenwerking?

Lees het originele artikel The Cybernetic Teammate door Ethan Mollick.